PRISJEĆAMO SE:TEROR “MIĆA” U TESLIĆU OTPOČEO JE LIKVIDACIJOM 38 BOŠNJAKA I HRVATA

Teror kojem su gradjani Teslica bili izlozeni u junu 1992. godine, tvrde, nije zapamcen u ratovima na ovom prostoru. Grupa od oko dvadesetak naoruzanih ljudi, predvodjena “crvenim beretkama” upala je na sastanak Kriznog staba u zgradi opstine i najavila sta ce se dogoditi narednih dana. Tada nije bilo vazno ko je Srbin, a ko ne – ko se susreo sa “Micama” nije mogao izbjeci batine.

1999. God. je na lokalitetu Klupe kod Teslica otkopana masovna grobnica u kojoj su pronadjena tijela 28 lica. Prema nezvanicnim izvorima, na ekshumiranim tijelima su pronadjeni tragovi fizickog mucenja i ubijanja vatrenim oruzjem iz neposredne blizine. U drzavnoj komisiji za identifikaciju odbijaju da daju podatke o zrtvama dok se ne zavrsi postupak obdukcije i identifikacije. U haskim papirima pise da se radi o Bosnjacima i Hrvatima – stanovnici Teslica i naselja Rankovic i Stenjak, likvidiranim od strane dobojske paravojne formacije zvane “Mice”, juna mjeseca 1992. godine.

Dolazak “Mica” u Teslic i danas je u svjezem pamcenju mnogih zitelja Teslica. Teror kojem su bili izlozeni gotovo mjesec dana, tvrde, nije zapamcen u ratovima na ovom prostoru. Grupa od oko dvadesetak naoruzanih ljudi, predvodjena “crvenim beretkama” i izvjesnim Njegosem, upala je na sastanak Kriznog staba u zgradi opstine i najavila sta ce se dogadjati narednih dana. Nakon legitimisanja opstinskih funkcionera uslijedilo je samaranje pojedinaca i naredbe da se na licu mjesta rade sklekovi. Poslije opstine na red je dosla policija. Tog dana nije bilo vazno ko je Srbin, a ko ne – ko se susreo sa “Micama”, nije mogao izbjeci batine.

Odmah je zaveden policijski cas od 11 prijepodne (!?) do 8 casova narednog dana i uslijedila su privodjenja i hapsenja uglednih Bosnjaka i Hrvata. Podrumske prostorije zgrade nekadasnjih DPO pretvorene su u zatvor, koji ce se brzo pokazati pretijesnim za smjestaj svih uhapsenih. Rad sa uhapsenima svodio se na fizicko zlostavljanje, prijetnje i ucjene. Glava se otkupljivala devizama, zlatom, automobilima… Tako je poznati teslicki stolar Jozo Martinovic dopao zatvora zbog toga sto je za “otkup glave” dao samo 10 hiljada DM. Kada mu je u zatvoru slomljena ruka, izbrojio je jos 20 hiljada DM. Tibitanc Rudi morao se odreci svog novog “pasata” i dati jos sedam hiljada maraka. Trgovac Ramo Jeteric je, uz cigarete i kafu iz svoje radnje, morao sa ruke skinuti i sat “seiko”.

Tragedija je zadesila pritvorenike koji su se 8. juna zadesili u zatvoru policije u Teslicu i zatvoru u Pribinicu. Tog dana su izvrsili akciju “ciscenja” bosnjackog naselja Hrankovic, udaljenog nekoliko kilometara od Teslica. U akciji je poginuo jedan rezervni policajac, dok je jedan pripadnik “Mica” ranjen. Poslije akcije medju pritvorenike zatvora u Teslic upala je grupa lica i pocela osvetnicko batinanje drvenim palicama. Rijetki ocevici tvrde da je jedan zatvorenik prao lokve krvi po dvoristu, a teslicki policajci bjezali da “ne gledaju zlo ocima”. Te veceri je od batina izdahnulo osam pritvorenika.

Epilog krvavog pira u policijskoj stanici zavrsio se “naredbom” da se 18 prezivjelih zatvorenika strijelja da ne bi mogli svjedociti o zlocinu ubijanja drvenim palicama. Za mjesto likvidacije odabrana je suma na Klupama na planini Borje, pored puta Teslic – Banja Luka. Iste noci na strijeljanje je izvedeno i deset zatvorenika iz zatvora u Pribinicu.

U Hagu tvrde da postoje dokazi o tome ko je izdao naredbu za likvidaciju zatvorenika, kao i podaci o licu koje je organizovalo likvidaciju. Takodje postoji spisak lica koja su izvrsila ubijanje pored iskopane grobnice u sumi na Klupama.

U dokumentaciji koja je o ovom slucaju u toku rata prikupljena u Tesnju i predata haskim istraziteljima navodi se da je dolazak “Mica” iz Doboja trazio Krizni stab opstine Teslic, koji je svakodnevno zasjedao i planirao akcije. Hapsenja su vrsena, tvrdi se, na osnovu spiska koji je sacinjen u policiji.

Medju uhapsenim uglednim Teslicanima, kojima se izgubio svaki trag, su Rasim Galijasevic, Boro Pastuhovic i Viktor Glancer. Galijasevic je nekadasnji predsjednik opstine Teslic i predratni direktor SDK u Doboju, Boro Pastuhovic, predratni javni funkcioner, a Glancer, koji je Jevrej, ugledni majstor i nastavnik u skoli prakticne obuke.

Pored otkopane masovne grobnice na Klupama, tvrdi se da postoji jos jedna grobnica u selu Vlajici, u kojoj je sahranjeno deset zatvorenika policijskog zatvora u Teslicu. U Hagu tvrde da u krivicnom predmetu postoji dokaz o vremenu i mjestu likvidiranja ove grupe zatvorenika.

Nakon ovih likvidacija “Mice” su u Teslicu ostale jos oko 20 dana. Kada je nestalo Bosnjaka i Hrvata interesantnih za obradu, dosao je red na Srbe. Po gradu su pocele da kruze price o silovanjima Srpkinja ciji su muzevi na ratistu i prebijanjima i pljackanjima Srba. Tek tada je negdje odluceno da se “Mice” pohapse.

Akciju hapsenja izvela je zajednickom akcijom policija CSB Banja Luka i policajci Prvog krajiskog korpusa sa jednim bataljonom Teslicke brigade. Akcijom je rukovodio Predrag Radulovic Pile, tadasnji inspektor Drzavne bezbjednosti u Banjoj Luci i rodjeni Teslicanin. Oni koji se sjecaju tog ranog julskog jutra tvrde da je grad bio blokiran vojskom i policijom i da je u zauzimanju hotela “Kardijal”, gdje je bilo sjediste “Mica”, isao i jedan trocjevac. U spektakularnom hapsenju poginuo je vojni policajac iz Doboja, koji je bio u grupi koja je trebala biti pojacanje “Micama”.

Protiv pohapsenih “Mica” javni tuzilac u Teslicu je podnio sudu zahtjev za sprovodjenje istrage i predlozio zadrzavanje u pritvoru. Istrazni sudija i tada predsjednik suda Nenad Kovacevic prihvata zahtjev za sprovodjenje istrage i postupak se dalje vodi po zakonu sve dok jednog dana “Mice” iz banjoluckog zatvora nisu, na osnovu faksa predsjednika Viseg suda iz Doboja, prebacene u zatvor u Doboju. Kako je nezakonito prebacivanje pritvorenika realizovano, nije mogao da objasni istraznom sudiji Kovacevicu ni Jovo Ristic, predsjednik Viseg suda u Banjoj Luci, pod cijim nadzorom i kontrolom je bio Okruzni zatvor u Banjoj Luci.

Zbog ucesca u optuzbi “Mica” Branko Peric je razrijesen duznosti javnog tuzioca u Teslicu, a predsjednik suda Nenad Kovacevic je morao podnijeti ostavku. Peric tvrdi da su “Mice” jedini sudski predmet u kome su prikupljeni relevantni dokazi o ratnom zlocinu i upucuje nas da u teslickom sudu pogledamo predmet. Predsjednik suda Zdravko Popovic kaze da je predmet “Mica” dostavljen Ministarstvu pravde na Pale i da jos uvijek nije vracen sudu. Ministar Milan Trbojevic tvrdi da mu nije poznato gdje je predmet i da bi mogao biti kod Komisije za ratne zlocine u Beogradu.

Nestanak krivicnog predmeta “Mica” uslijedio je nakon Pericevog razrjesenja u Tuzilastvu i ostavke predsjednika suda Nenada Kovacevica. Kovacevic tvrdi da je kompletan predmet predao svom nasljedniku sudiji Zdravku Popovicu i da istraga nije okoncana, jer Vlada RS nije doznacila trazene troskove ekshumacije i obdukcije, koju je predlagao tuzilac.

Pretpostavlja se da je krivicni predmet “Mica” do Haskog suda dosao preko Pala i da ce se uskoro otvoriti.

Uz sve strahote koje su se desavale tokom rata u Teslicu svakako je interesantno i pitanje kako je originalna dokumentacija o procesu protiv “Mica” dospjela u ruke haskih istrazitelja. Ne upucuje li to na zakljucak da su se haski istrazitelji infiltrirali i u pravosudne institucije u Republici Srpskoj.

Istrazivacki tim NN

Okrivljene “Mice”

Krivicni postupak pred sudom u Teslicu pokrenut je protiv sljedecih lica iz grupe “Mice”: Miroslava Pijunovica, zv. Piko, Tekic Slobodana, Culibrk Dobrivoja, Spasojevic Slavka, Tadic Zorana, Karagic Slobodana, Sljivic Radoljuba, Sljuka Ranka, Sljuka Zorana, Slavuljica Darija, Momic Ranka, Gavranovic Sase, Kezunovic Dragomira, Subotic Predraga i Devic Vitomira. Njima se stavlja na teret da su izvrsili krivicna djela ubistva, iznude, teskog razbojnistva i razbojnicke kradje, teske kradje, laznog predstavljanja, falsifikovanja isprava i protivpravnog lisavanja slobode i ucestvovanja u grupi koja izvrsi krivicno djelo.

Uhapsili 500 lica

“Mice” su bez naloga za hapsenje lisili slobode i drzali u pritvoru oko 500 lica. Izmedju ostalih, hapseni su: Cosic Stipo, Vrdoljak Hrvoje, Metc Stefan, Rahic Senad, Vilasevic Zehra, Milan Stojanovic, Vinko Brkic, Sejfudin Topcagic, Marko Gusak, Ramiz Skopljak, Ismet Sabovic, Meho Hrkovic, Stefo Tomic, Drago Vukelja, Jozo Martinovic, Slavko Vidic, Zef Ivezik, Rudi Tibitanc, Ramo Jeteric, Hajrudin Dikadzic, Tedo Kusljic i Milorad Bugarinovic.

Izvor:Iz arhiva Haskog tribunala