RATNI PROGONI BOŠNJAKA IZ HRANKOVIĆA

Mjesec  novembar 1993. g. ostaće upamćen po velikom izgonu Bošnjaka iz Hrankovića

Okupacijom Hrankovića cilj neprijatelja je bio očistit ovaj prostor od njenih stanovnika i oteti njihovu imovinu, pokretnu i nepokretnu. U ostvarenju toga cilja osnovani su logori, vršena premlaćivanja,  razne vrste torture i poniženja svih mještana. Da bi se toga spasili i živi ostali mnogi su koristili razne načine odlaska iz tog pakla. Neki su uspijevali prebjeći na slobodnu teritoriju Tešnja a dobar broj je na razne načine izbjegao u razne evropske  zemlje. 

Prvi veliki organizovani izgon Bošnjaka s njihovim porodicama bio je 29. 8. 1993. godine. U dalekom većem broju taj izgon desio se 5. novembra 1993. godine. One koji su odlučili prognati to su im saopštavali 1 – 2 sahata prije polaska autobusa. Ono što su mogli ponijeti jesu stvari koje su mogle stati u jednu ili dvije najlonske kese. Zbog kratkoće vremena i panike koja je zahvatala prognana lica često su zaboravljali ponijeti i važne stvari, novac, zlato, razne dragocjenosti, važna dokumenta, porodične slike i dr. Bili su to strašni šokovi, treba ostaviti rodno mjesto i sve ono što si ostvario tokom života ili naslijedio od svojih a odlaziš unepoznato. 

Nekoliko progona je bilo i u narednom periodu, tokom 94. i 95. godine. Osim ovog načina pražnjenja Hrankovića postojale su tzv. legalne i ilegalne deportacije u evropske zemlje. Takozvani legalni odlazak, bolje reći izgon, bio je u organizaciji vlasti. Zainteresovana osoba davala je izjavu da želi ići u neku zemlja a da bi se njoj udovoljilo trebala je: odreći se svoje cjelokupne imovine u korist RS, uplatit taksu od 1.500 maraka i sve obaveze prema državi izmirit. Ovi su odlazili tzv. konvojima. 

Drugi način odlaska Hrankovljana bio je puno skuplji i opasniji, u organizaciji raznih mafijaških grupa. Dobijale su se lične karte sa lažnim srpskim imenima  i plaćalo i po nekoliko hiljada maraka po jednoj osobi za prijevoz do Mađarske . Neki od ovih putovanja imale su i tragične ishode. 

Kroz razne vrste izgona Hranković je od prijeratnog stanja, popis 1991. godine, od 1366 stanovnika pred  kraj 1995. godine imao svega 46 stanovnika Bošnjaka. Kuće koje nisu porušene zaposjele su srpske porodice koristeći imovinu njihovih vlasnika. Bile su to srpske porodice iz raznih opština ali i sa lokalnog nivoa. I nakon rata većini se nije išlo iz tih kuća, trebalo je 4-5 godina dok je Bošnjacima vraćena njihova devastirana imovina. 

Bošnjaci nesmiju nikada zaboraviti ovo nasilje i pljačku koja je na njima izvršena i trebaju to kazivati onima koji to nisu zapamtili.

Podatci preuzeti iz knjige “Džemat Hranković” od uvaženog autora gospodina Fadila Halilovića.

                                                                                                      Sanel Šakanović